از سایه‌ها چه خبر؟

دگمه تأیید مقصد را فشار دادم و منتظر پیدا شدن سفیر برنامه تاکسی تلفنی ماندم .

درخواستم پذیرفته شد و زمان انتظارم تا رسیدن سفیر پنج دقیقه اعلام شد.

ناخودآگاه لبخند زدم و زیر لب زمزمه کردم :پنج دقیقه‌های دوست داشتنی من.

خوب می‌دونید من حسابی قدر این پنج دقیقه‌های زمان انتظار را می‌دونم و بیکار نمی‌گذارمشون.

مثلأ وقتی سرکلاس درس هستم و بچه‌ها می‌گن : خانم می‌شه جمع کنیم فقط پنج دقیقه به زنگ مونده و با تأیید من شروع به جمع کردن وسایلشون می‌کنند و اون پنج دقیقه برای من فرصت خوبیه که به دفتر کلاسم سر‌و‌سامان بدهم.

و یا وقتی تو ایستگاه اتوبوس یا مترو منتظر هستم و این انتظار حدود پنج دقیقه طول می‌کشه ،معمولأ دفتر طراحی کوچکی که همراه دارم را از کیفم بیرون می‌آورم و یه اتود سریع از محوطه ایستگاه و آدم‌ها می‌زنم .

حتی تو خونه هم مراقب این دقیقه‌های کوچولو هستم که از دستم فرار نکنند مثل زمانی که هوس نوشیدن یه فنجان چای یا قهوه می‌کنم و تا زمان جوش آمدن آب و آماده شدن نوشیدنی یه کاری جدای از کارهای معمول تو خونه انجام می‌دهم مثلأ چند تا حرکت نرمشی /ورزشی می‌زنم یا دو ،سه خط می‌نویسم البته یه جور آزاد نویسی بدون فکر و برنامه قبلی .

خلاصه اینکه این پنج دقیقه‌ها در طول روز به دلایل مختلف سروکله‌‌شان پیدا می‌شه و منم ازشون به خوبی استقبال می‌کنم و راستش دوستشان دارم .

داشتم می‌گفتم ،تا زمان رسیدن تاکسی پنج دقیقه فرصت داشتم .

در خانه را بستم ،جلوی در ایستادم و کتاب جیبی را از کیفم درآوردم و مشغول مطالعه شدم .

تاکسی رسید و من هنوز سوار شده ،نشده بودم که جناب راننده با لحنی دلخور غر زد : لوکیشن را اشتباه زدید من کلی وقته تو کوچه پایینی منتظرتون ایستاده بودم .

معمولأ این جور مواقع معذرت‌خواهی می‌کنم و اشکال کار را مرتبط با کندی اینترنت و خطای آن می‌دانم ولی اینبار اطمینان داشتم مشکلی نبوده و همه چیز درست هست ، غیر از اون زمان انتظار کمی بیشتر از پنج دقیقه شد و چطور آقای راننده بدون تماس با من توانست خودش را به مبدأ برساند ؟

پس کوتاه نیامدم و گفتم :سلام و روز خوش و بعد گوشی همراهم را به او نشان دادم که دلیلی محکم بود مبنی بر عدم اشتباه از جانب من .

سری تکان داد و گفت : می‌دونید از بدقولی ،به موقع نرسیدن و در انتظار گذاشتن آدم ها بیزار هستم همیشه به مقررات و قوانین اهمیت می‌دهم ،کاری که اینروزها کمتر شاهدش هستیم و متآسفانه اکثر آدم‌های دور و بر من سهل‌انگار و بی‌توجه به این امور هستند و من از این بابت در عذابم.

همینطور که مشغول سخنرانی بی‌وقفه و طول و تفصیل‌دارش بود به سمت خیابان یک‌طرفه و ورود ممنوع پیچید ،برای لحظه‌ای مجبور به قطع حرف‌ها که نه گله و شکایت‌هایش شدم و ورود ممنوع بودن خیابان را متذکر شدم .

به راهش ادامه داد و گفت : امان از دست این شهرداری و راهنمایی رانندگی هر روز یه تغییر در این خیابان‌ها می‌دهند و آدم را گیج می‌کنند .

می‌خواستم بپرسم چرا از برنامه مسیریاب همراهتان استفاده نمی‌کنید که قبل از آن خودش پاسخم را داد : اصلأ به این برنامه‌ها اعتقادی ندارم خیلی اشتباه توی آنها هست .

و سخنرانی‌اش را در باب رعایت حق و حقوق شهروندی و آداب و اصول رفتاری ،در پی گرفت .

با خودم فکر کردم ای‌کاش هندزفری گوشی همراهم بود و حداقل یه آهنگ یا یه پادکست گوش می‌دادم .

تلفن همراهش زنگ خورد و دیگر مخاطبش من نبودم ،خدا را شکر .

_چی ؟ تو که می‌دونی من از دروغ و آدم دروغگو چقدر بی‌زارم . نه نمی‌ایم .

_بی‌خود قول دادی ، اصلأ حوصله آن آدم خالی بند و بی‌کلاس را ندارم .

_نمی‌دونم ،خودت یه بهانه جور کن مثلآ بگو من سرماخوردم و اگر برویم خانه آنها بقیه را مبتلا می‌کنم.

گوشی را قطع کرد و بدون اینکه از او بخواهم برایم توضیح داد که همسرش بوده و از او خواسته برای شام به خانه خواهرش برویم و بعد هم کلی از سجایای اخلاقی باجناقش حرف زد .

دیگه کم کم داشتم نیازمند قرص سردرد می‌شدم که خدا را شکر به مقصد رسیدیم .

ماشین را درست کنار یک موتور که پارک کرده بود نگه داشت و اگر در را باز می‌کردم به آیینه موتور می‌خورد خواهش کردم کمی جلوتر برود ، زیر لب غرغری کرد و از موتورهای مزاحمی که این روزها تعدادشان تصاعدی در خیابان ها بالا رفته است شکایت کرد که من سریع در را باز کردم و از ماشین پیاده شدم و او را به خدا سپردم ،با تمام سایه‌های سیاهی که همراه خود حمل می‌کرد و اطمینان داشتم از وجودشان کاملأ بی‌خبر است .

به سمت ساختمان بنیاد فرهنگی الزهرا راه افتادم که چندقدم آنطرف‌تر بود و برای شرکت در کلاس تولید محتوی‌های آموزشی به آنجا آمده بودم .

در طی همین چندقدم و در آسانسور و در لابی ساختمان و تا رسیدن استاد و دوستان فرصت داشتم به اتفاقات دقایق پیش فکر کنم ،به رفتار و صحبت‌های آقای راننده ، به سایه‌ها ،به نیمه تاریک وجود .

به تعارض میان آنچه هستیم و آنچه می‌خواهیم باشیم .

به طبیعت دوگانه‌ای که گاهی درگیرش می‌شویم و می‌شود سایه شخصیت ما .

واقعأ چه پیش می‌آید که بعضی رفتارها ،برخی آدم‌ها ما را به جنون می‌کشانند و تحمل آنها برایمان بسیار سخت می‌شود ،غر می‌زنیم ،بی‌وقفه شکایت می‌کنیم و از زمین و زمان شاکی هستیم که دمخور این افراد شده‌ایم .

ولی انصافأ شده که نگاهی هم به درون خودمان بیاندازیم و نصف آن مقداری که دیگران را ،شخصیت‌شان را ،رفتار و عملکردشان را نقد و کاوش می‌کنیم ،خودمان و تودرتوی وجودمان را جست‌وجو کنیم.

واقعیت این است که همه ما نیمه پنهان و البته تاریکی داریم ،سایه هایی مبهم که همراهمان هستند بدون آنکه دقیقأ آنها را بشناسیم و از وجودشان آگاه باشیم .

سایه در اصل آن جایی است که قدرت غیر ارادی ما در آن پنهان شده و گاهی ما را غافلگیر از عکس العمل‌ها و رفتارمان می‌کند .

بدون دلیل منظقی از شخصی بی‌زار می‌شویم و رفتارش آزارمان می‌دهد.

و نمی‌خواهیم قبول کنیم این چنین بازخوردها شاید ریشه در وجود ما داشته باشد در سایه‌های همراه ما .

ما از روبرو شدن با سایه می‌ترسیم .

وقتی در هنگام روبرو شدن با رفتارهایی که برایمان غیرقابل قبول هستند مچ خودمان را می‌گیریم سعی در فرار داریم ، فرافکنی بهترین راه فرارمان هست .

و غافل از آنکه چه از سایه فرار کنیم ،چه آن را نادیده بگیریم و یا انکارش کنیم ناخودآگاه قدرتش را و تسلطش را بر خودمان بیشتر کرده و در نهایت سبب ایجاد حس پشیمانی و شرمساری در خلوتمان می‌شود و این مصداق بارز عدم آرامش درونی خواهد بود .

و برعکس ،پذیرش سایه به ما این امکان را می‌دهد که ترس و شرمساری را پشت سربگذاریم و قدرت واقعی خودمان را بازیابیم ،عواطف و احساساتمان را از اسارت رها کنیم و با قبول خود حقیقی و کامل و نه برتر و عالی رویاهایمان را تحقق بخشیم .

سابه بر خلاف ظاهر تاریک و ترسناکش استعداد شگرفی برای تغییر مسیر زندگی و حرکت به سمت رشد و شکوفایی دارد به شرط اینکه در باره سایه نهفته در وجود درست فکر کنیم و آن را بپذیریم و با آن شجاعانه روبرو شویم .

اگر با قدرت سایه روبرو نشویم و به خرد آن سازمان ندهیم سایه می‌تواند زندگی ما را کاملأ ویران کند .

خوب این طبیعی است که وقتی نتوانیم رفتارهای بدمان را بپذیریم و آسیب‌‌پذیریمان را نشناسیم رفتارهایی خود ویرانگرانه بروز می‌دهیم و حتمأ از انجام آنها دچار شرم و پشیمانی خواهیم شد حتی اگر در ظاهر این احساس را بروز ندهیم .

سایه برنده می‌شود اگر آن را شناسایی نکنیم و با آن روبرو نشویم .

سایه برنده می‌شود وقتی بی‌دلیل در برخورد با نزدیکان و دوستان دچار خشم نامتناسب می‌شویم .

سایه برنده می‌شود وقتی بیش از اندازه از دیگران متوقع می‌شویم .

سابه برنده می‌شود وقتی بی‌جهت از دیگران دلخور و دل‌آزرده می‌شویم .

سایه برنده می‌شود وقتی به افراد مورد علاقه‌مان خیانت می‌کنیم.

و در نهایت سایه برنده می‌شود وقتی از پذیرفتن ذات حقیقی‌مان اجتناب می‌کنیم و نور خوشتن برتر و کمال‌گرایمان را بر تمامیت انسانی و کامل خود می‌تابانیم .

بیایید قبول کنیم تا آن زمان که آنچه واقعأ هستیم را نپذیریم سایه این قدرت را دارد که مانع شادی و آرامش حقیقی ما بشود .

اگر سایه را نادیده بگیریم شک نداشته باشیم که از یکپارچگی و کامل بودن باز می‌مانیم و زندگی را به تمامی تجربه نخواهیم کرد.

درک سایه ،قبول و پذیرش آن و البته جدی گرفتنش موجب پیدایش حقیقتی تازه در وجودمان و بینشی نو نسبت به اتفاقات پیرامونمان می‌شود و در نهایت درک و پذیرش ما را در زندگی بالا برده و تعامل سازنده‌تر و درست‌تری با آدم ‌های پیرامون خواهیم داشت و البته که در نهایت به صلح درون و احساسی واقعی و درست نسبت به خودمان رهنمون می‌شویم .

بیایید با هم داستان زیبایی از ملانصرالدین را مرور کنیم .

وقتی که ملا در گذری روشن و زیر نور چراغ روی زمین خم شده بود و در جستجوی چیزی بود ،جماعت رهگذر چند و چون ماجرا را از ملا جویا شدند و پاسخ شنیدند دسته کلیدم را گم کرده‌ام پس همگی به یاری ملا برآمده و به جستجوی کلید گم‌شده مشغول شدند ، پس از ساعتی تلاش بی‌ثمر از ملا پرسیدند :آیا اطمینان داری کلید را همین‌جا گم کرده‌ای و او پاسخ داد : نه در خانه گم کرده‌ام اما خانه‌ام تاریک هست و  چراغ آن خراب است اما اینجا روشن است .

و این داستان بی‌شباهت به دلیل بسیاری از رفتار ما نیست که به دنبال چرا و چگونگی آنها در بیرون و محیط پیرامون هستیم حال آنکه فقط کافی است از جستجو در سطح خودمان و بخش روشن وجودمان دست  برداریم و سری به آن نیمه تاریک و پنهان شده در هزارتوی وجود بزنیم ،آن بعد عمیق و سیاه که بدون اینکه خبر داشته باشیم رفتارمان را کنترل می کند و باعث می‌شود آنی نباشیم که آرزو داریم باشیم .

گاهی اوقات فقط کافی است کمی دقت کنیم تا یک نشانه از کلید گم شده از سایه پنهان شده را بیابیم و با همان کلید در آرامش را به روی زندگی باز کنیم و مطابق با ارزش هایی که دوست داریم رفتار کنیم.

یادمان باشد بر سایه درون پیروز می‌شویم اگر در جستجوی آن براییم ، آن را بشناسیم ،بپذیریم و در مقابلش انعطاف لازم را داشته باشیم .

کلید خوشبختی در درون ماست ،شاید در تاریک‌ترین بخش وجودمان .

در سایه ما .